Nagroda ustanowiona została 4 czerwca 2004 przez Jana Nowaka-Jeziorańskiego, Prezydenta Wrocławia, Uniwersytet Wrocławski oraz Zakład Narodowy im. Ossolińskich i Kolegium Europy Wschodniej. Przyznawana jest osobom bądź instytucjom, których życie, działalność, aktywność przyczyniły się lub przyczyniają do tworzenia struktur niepodległej Polski oraz budowy społeczeństwa obywatelskiego. Wśród jej laureatów są m.in. Tadeusz Mazowiecki, pierwszy niekomunistyczny premier Polski, prezydent USA George Bush, kardynał Jean-Marie Lustiger, prezydent Czech, dramaturg Vaclav Havel, a w ubiegłym roku prof. Zbigniew Brzeziński, doradca ds. bezpieczeństwa prezydenta USA.

Tomas Venclova został wyróżniony „za twórczą wierność wartościom, które stanowią fundament europejskiej cywilizacji”.

78-letni pisarz urodził się w Kłajpedzie, po II wojnie zamieszkał z rodzicami w Wilnie. Studiował na uniwersytetach w Wilnie i Tartu. Jest autorem litewskich przekładów poezji Herberta, Miłosza, Norwida, Szymborskiej. Był zaangażowany w działanie litewskiej i rosyjskiej opozycji antykomunistycznej, działał w Komitecie Obrony Praw Człowieka. W 1977 r. wyemigrował na stałe do Stanów Zjednoczonych, pracował jako wykładowca na uniwersytetach w Berkeley i Yale.

Uroczystość wręczenia nagrody odbędzie się 3 czerwca o godz. 17 w auli Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu.

jw