W związku z ogromną liczbą pytań skierowanych do Działu Eksperckiego oraz działaniami przeciwdziałającymi rozpowszechniania się COVID-19 odpowiadamy na najczęściej zadawane pytania:
1 – Co ma zrobić pracownik – rodzic w przypadku zamknięcia szkoły, żłobka lub przedszkola?
Jeżeli nie ma w domu innych domowników mogących zaopiekować się dzieckiem (zalecenie sanitarne wskazuje, aby tymi osobami nie były osoby o podwyższonym ryzyku zarażenia koronawirusem, w szczególności osoby starsze) wówczas:
– rodzic dziecka do lat 8 może skorzystać z opieki nad dzieckiem i dodatkowego zasiłku opiekuńczego w wymiarze 14 dni, a po tym okresie z podstawowego zasiłku opiekuńczego w wymiarze 60 dni w roku kalendarzowym. Wysokość zasiłku opiekuńczego to 80% wynagrodzenia pracownika może również wykorzystać dwa dni płatnego zwolnienia zgodnie z art. 188 kodeksu pracy
– rodzic chorego dziecka do lat 14 może skorzystać z podstawowego zasiłku opiekuńczego, może również wykorzystać dwa dni płatnego zwolnienia zgodnie z art. 188 kodeksu pracy
– rodzic zdrowego dziecka powyżej 8 roku życia może wykorzystać 2 dni opieki nad dzieckiem zgodnie z art. 188 kodeksu pracy (z zachowaniem prawa do wynagrodzenia), niestety od dobrej woli pracodawcy będzie zależało, czy pracownik w większym wymiarze zastanie zwolniony z pracy (może to być urlop wypoczynkowy, zwolnienie z obowiązków pracowniczych z zachowaniem prawa do wynagrodzenia, urlop bezpłatny, odebranie czasu za przepracowane nadgodziny, zwolnienie za wynagrodzeniem z obowiązkiem odpracowania powyższego w przyszłości itd.)

2. Jakie wynagrodzenie otrzyma pracownik w przypadku zamknięcia zakładu pracy?
Odpowiedź na to pytanie jest uzależniona od obowiązków jaki będzie musiał wykonywać pracownik zamkniętego zakładu pracy:
– pracownik, który zostanie wysłany do domu, bez obowiązku świadczenia pracy, zachowa prawo do wynagrodzenia postojowego, czyli 100% wynagrodzenia wynikającego z osobistego zaszeregowania pracownika, określonego stawką godzinową lub miesięczną (jeżeli takiej stawki nie ma to otrzymamy 60% wynagrodzenia liczonego od wszystkich składników tegoż wynagrodzenia) – tak art. 81 kodeksu pracy
– pracownik, który zostanie zobligowany do wykonywania dotychczasowych obowiązków służbowych w domu (praca zdalna z tzw. Specustawy) pracownik zachowa 100% wynagrodzenia takiego jaki otrzymywał dotychczas
– pracownik, któremu pracodawca zleci wykonywać inną pracę – otrzyma wynagrodzenie jakie przysługuje za daną pracę, nie mniejsze niż wynagrodzenie, które przysługiwałoby mu zgodnie z art. 81 k.p.

3. Czy związki zawodowe mogą inicjować u pracodawców propozycje rozwiązań na wypadek koronawirusa ?
Oczywiście tak. Związki Zawodowe mogą proponować pracodawcy zawarcie porozumień, w których korzystniej niż to określają przepisy powszechnie obowiązujące – zostałyby uregulowane prawa pracowników w związku z np. koniecznością zamknięcia zakładu lub np. uregulowano by prawa pracowników rodziców na okoliczność osobistego sprawowania opieki na dziećmi w przypadku zamknięcia placówek oświatowych.

4. Czy pracownik może odmówić świadczenia pracy w związku z obawami przed koronawirusem?
Zgodnie z art. 210 kodeksu pracy – w razie gdy warunki pracy nie odpowiadają przepisom bhp oraz stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia i życia pracownika – pracownik ma prawo powstrzymać się od obowiązku wykonywania pracy, informując o powyższym przełożonego.

W obecnej chwili wydaje się, że tak odmowa byłaby problematyczna. Oczywiście należy odrębnie rozstrzygać każdy przypadek i dlatego przed podjęciem tak stanowczego kroku niezbędnym wydaje się konsultacja prawnicza. Jeśli uważasz, że jest Ci taka potrzebna, zwróć się do swojej Organizacji Zakładowej, aby skontaktowała się w Twojej sprawie z Działem Eksperckim Regionu. Możliwość powstrzymywania się od obowiązku świadczenia pracy nie jest tożsama z samowolnym pozostaniem w domu, zamiast przyjścia do pracy.

Opracowanie: Dział Ekspercki Regionu Dolny Śląsk NSZZ “Solidarność”