Na poziomie samorządu samostanowienie oznacza, że ​​społeczność ma władzę podejmowania decyzji, które leżą w jej najlepszym interesie. Obejmuje to decyzje dotyczące infrastruktury lokalnej, usług publicznych i rozwoju społeczności.

W społeczeństwie, w którym praktykowane jest samostanowienie, obywatele aktywnie angażują się w sprawy lokalne i są zachęcani do udziału w procesach decyzyjnych. Pomaga to w budowaniu poczucia zrozumienia i współpracy wokół wspólnych interesów.

Kiedy obywatele są zaangażowani w proces decyzyjny, mają większe poczucie odpowiedzialności za wyniki i są bardziej zaangażowani w sukces swojej społeczności.

Jednym z podstawowych obowiązków samorządu terytorialnego wobec obywateli jest zapewnienie dostępu do wysokiej jakości edukacji. Samorządy odgrywają kluczową rolę w prowadzeniu polityki kadrowej dyrektorów szkół podstawowych i gimnazjów oraz w opracowywaniu wniosków o utrzymanie tych placówek.

Dzieje się tak dlatego, że oświata jest konstytucyjnym zadaniem państwa, a organami wykonawczymi wszystkich szkół i placówek oświatowych stały się samorządy gminne i powiatowe.

Współpraca władz lokalnych i obywateli jest niezbędna do promowania poczucia wspólnego interesu i zrozumienia w sprawach lokalnych. Aktywnie włączając obywateli w procesy decyzyjne i sprzyjając otwartej komunikacji, samorządy mogą lepiej odpowiadać na potrzeby i obawy społeczności.

Decyzje podejmowane przez samorządy mogą mieć istotny wpływ na społeczność, gdyż bezpośrednio wpływają na życie i dobrostan obywateli. Na przykład samorządy lokalne są odpowiedzialne za rozwiązywanie problemów związanych z infrastrukturą, bezpieczeństwem publicznym i kwestiami środowiskowymi, z których wszystkie odgrywają kluczową rolę w kształtowaniu ogólnej jakości życia społeczności.

Podejmując świadome, przemyślane decyzje, które uwzględniają potrzeby i priorytety swoich wyborców, samorządy lokalne mogą wspierać dobrze prosperujące społeczeństwo, w którym obywatele czują się wspierani i uprawnieni do aktywnego angażowania się w sprawy lokalne.

Zachęcanie do zaangażowania obywatelskiego poprzez programy i wydarzenia społeczne to kolejny kluczowy aspekt wspierania zaangażowania obywateli w sprawy lokalne. Samorządy i organizacje lokalne mogą odegrać kluczową rolę w tworzeniu możliwości dla mieszkańców do nawiązywania kontaktów i współpracy na rzecz wspólnych interesów. Jest to szczególnie ważne dla budowy silnego społeczeństwa obywatelskiego i wspierania rozwoju gospodarczego całej społeczności.

Promowanie lokalnej dumy i dziedzictwa kulturowego jest niezbędne dla pielęgnowania wspólnych interesów i poczucia „małej ojczyzny” w społecznościach. Samorządy gminne i powiatowe mogą odegrać istotną rolę w zachowaniu i promowaniu dziedzictwa kulturowego, stając się organami zarządzającymi wszystkimi szkołami i placówkami oświatowymi, gdyż oświata jest konstytucyjnym zadaniem państwa.

Uwzględniając lokalną historię, tradycje i wartości w programie nauczania, szkoły mogą rozwijać u uczniów poczucie przynależności i dumy, co może przyczynić się do silniejszego poczucia wspólnoty.

Ponadto samorządy lokalne mogą wspierać wydarzenia i inicjatywy kulturalne, które celebrują i prezentują wyjątkowe aspekty ich obszaru, jeszcze bardziej wzmacniając tożsamość lokalną.

Jeszcze do niedawna uważano, że jedną z najważniejszych zmian – a kto wie, czy nie najważniejszą – dokonanych po 1989 roku, była odbudowa samorządu terytorialnego, właśnie poczucia samostanowienia.

Odtworzenie na nowo świadomości decydowania o swoich losach, chociażby na poziomie miast i gmin, miała stać się fundamentem reform ustrojowych.

Wydawało się, że oddanie władzy w ręce przedstawicieli tej społeczności, dawało nadzieję, iż Polacy będą identyfikować się z tym wszystkim, co dzieje się dookoła… Że stanowić to będzie podstawę stabilności przemian… Rozpocznie kształtowanie nowej mentalności, mentalności ludzi naprawdę wolnych, którzy sami decydują o swoich losach.

Jednak dość szybko się okazało, że beneficjentami tych zmian są głównie środowiska związane ze starym systemem lub tacy, którzy – pomimo niby „solidarnościowego” pochodzenia – przyjęli zachowania swoich poprzedników sprzed roku 1989.

Czy jest to właściwa konstatacja?

Niemiecki filozof Hans-Georg Gadamer pisał: „Kto mówi językiem niezrozumiałym dla nikogo poza nim, nie mówi w ogóle. Mówić, to mówić do kogoś.”

Mirosław Lisowski