31 sierpnia w Święto Wolności i Solidarności została otwarta wystawa Janusza Wolniaka pt. „Oświata niezależna 1980-1989”. Otwarcia wystawy dokonali Ewa Skrzywanek, dolnośląski kurator oświaty, Małgorzata Calińska-Mayer, radna sejmiku dolnośląskiego, Tomasz Wójcik, członek Prezydium Zarządu Regionu NSZZ „Solidarność” Dolny Śląsk oraz pierwszy przewodniczący oświatowej „Solidarności” w latach 1980-1981 Wiktor Klint.

Wystawa w Klubie Muzyki i Literatury została przygotowana została w ramach obchodów 44. rocznicy powstania NSZZ „Solidarność”

Przedstawia świadectwa aktywności pracowników oświaty podczas karnawału Solidarności, stanu wojennego, aż do upadku władzy komunistycznej. Można zobaczyć pisma, które tę linię niezależności kontynuowały w wolnej Polsce. Pojawiają się nazwiska pierwszych, demokratycznie wybranych władz związkowych branży oświatowej na Dolnym Śląsku, ich pierwsze oświadczenia, stanowiska i działania. Wyeksponowane są oryginalne, pierwsze, niezależne pisma oświatowe – „Edukacja” oraz „Wolny Głos Nauczycielski”. Podziwiać można działania podziemnego RKS-u, gdzie Rada Oświaty Niezależnej wydała popularyzatorskie broszury – Biblioteczkę Ucznia i Biblioteczkę Pracownika. Dla polonistów i miłośników literatury białe plamy przełamywała Solidarność Nauczycielska, publikując pięć tomów Glosariuszy, gdzie omawiano lektury nieobecne w szkole. Do tego trzeba dodać rozpowszechniane w całej Polsce wydawnictwa książkowe i broszurowe – „Zeszyty Towarzystwa Kursów Naukowych” i „Zeszyty Edukacji Narodowej”. Na wystawie można też obejrzeć materiały nigdy niepublikowane jak np. Kronikę pierwszych działań oświatowej „Solidarności” przechowywaną przez ponad 40 lat przez panią Marię Dąbrowską. Zwrócić należy uwagę na plansze rozpoczynające wystawę, które pokazują 148 postulatów oświaty z 1980 roku. Są one opublikowane w pierwotnej wersji, tak jak zostały wówczas napisane.

Autor wystawy pragnie oddać cześć wszystkim pracownikom oświaty, którzy w tamtych czasach wykazali się swoim bohaterstwem i determinacją. Wielu z nich już nie żyje, m.in. Maria Hernasowa, Grażyna Tomaszewska, Jan Waszkiewicz, Andrzej Lange, Wanda Horbaczewska i Janusz Kozłowski.

Pragnie podziękować tym, którzy do dzisiaj dają świadectwo tamtych czasów i przyjęli zaproszenie do udziału w panelu dyskusyjnym – Marii Dąbrowskiej, Marii Jabłońskiej, Tadeuszowi Patrzałkowi, Grażynie Bartnickiej, Zbigniewowi Paśko i Wiktorowi Klintowi, ówczesnemu przewodniczącemu Solidarności oświatowej.

Panel odbędzie się też w Klubie MiL 11 września br. o godz. 12.00

Ekspozycja „Oświata niezależna (1980-1989)” czynna będzie w Klubie Muzyki i Literatury od 31 sierpnia do 28 września 2024 roku.

Janusz Wolniak