Umowa o pracę:
1. Osoby wykonujące pracę na podstawie umowy o pracę są pracownikami, a więc zastosowanie ma do nich kodeks pracy.
2. Pracownicy objęci są z mocy prawa normami gwarancyjnymi, zawierającymi bezwzględne minimum w zakresie m. in czasu pracy, urlopów, wynagrodzeń, przepisów bhp, świadczeń socjalnych.
3. Przykładowe wymogi, które pracodawca jest obowiązany przestrzegać:
– w razie wypowiedzenia umowy o pracę obowiązany jest stosować okresy wypowiedzenia w zależności od rodzaju umowy, art. 33- 36 k.p.
– konsultować wypowiedzenie umowy o pracę z zakładową organizacją związkową w przypadku umów o pracę na czas nie określony, gdy pracownik jest członkiem organizacji związkowej, art. 38 k.p
– do pracowników zastosowanie mają przepisy ochronne, zakazujące wypowiadania umów w okresie urlopu, usprawiedliwionej nieobecności w pracy, np. art 41 k.p.
– ułatwiona jest możliwość dochodzenia roszczeń pracowniczych przed sądami pracy, aniżeli przed sądem cywilnym, co miałoby zastosowanie w przypadku umowy cywilnoprawnej
– chronione jest wynagrodzenie pracowników ( minimalna wysokość, terminy wypłaty itd.), art. 84- 92 k.p.
– przepisy dotyczące czasu pracy, stwarzają pewne gwarancje ochronne np. minimalny odpoczynek, maksymalny czas pracy, limit godzin nadliczbowych i rekompensata za godziny nadliczbowe, art. 128- 15112 k.p.
– pracownik ma prawo do urlopu w określonym w k.p. wymiarze, a pracodawca jest obowiązany mu udzielić urlopu, art. 152- 173 k.p.
– kodeks pracy przyznaje ochronę pracownicom w ciąży, przewiduje szereg nakazów i zakazów, które pracodawca obowiązany jest przestrzegać, art.176- 1891k.p.
Umowy cywilnoprawne:
(np. umowa zlecenia, umowa o dzieło)
Osoby wykonujące czynności na podstawie umów cywilnoprawnych nie są pracownikami, toteż w żadnym wypadku nie ma do nich zastosowania kodeks pracy, stosuję się zatem kodeks cywilny.
Zamawiający (w przypadku umowy o dzieło) lub Dający zlecenie (w ramach umowy zlecenia) wraz z Przyjmującym zamówienie bądź Przyjmującym zlecenie, decydują o treści umowy, w kwestiach nieuregulowanych stosuje się kodeks cywilny (art. 734-752 Kc- umowa zlecenia; art. 627- 646 Kc- umowa o dzieło). Skutkiem tego jest, iż do osoby wykonującej zlecenie (dzieło) nie mają zastosowania m.in. uprawnienia z zakresu czasu pracy, obowiązku udzielenia urlopu ani inne postanowienia, o których mowa była w punkcie 3 .